Patiënt én overheid zijn door korting slechter af

Door: Jan Derksen en Dineke Smit − 01/01/14, 10:30

© anp. De huisarts moet weer zelf weer aan de bak op een terrein dat een specialisatie op zichzelf is.

De huisarts kan vanaf donderdag zijn patiënten met een beginnende fobie, een ontluikende depressie, een ernstige verstoorde relatie, een milde verslaving of een burn-out door het werk niet meer doorsturen naar de eerstelijnspsycholoog een deur verderop. Per 1 januari bestaat deze eerstelijnspsycholoog na 35 jaar niet meer.

De zorg voor psychische problemen in de eerste lijn verandert zo drastisch dat de huisarts met zijn hulpkrachten vooral zelf weer aan de bak moet op een terrein dat een specialisatie op zichzelf is. De eerstelijnspsychologische zorg zat sinds 2008 in de basisverzekering, maar is in de jaren daarna beetje bij beetje afgebroken. Dit ondanks de geringe kosten van deze zorg. De acht zittingen werden teruggebracht tot vijf; relatieproblemen, aanpassingsstoornissen en werkgerelateerde problematiek mochten niet meer worden behandeld.

Geclassificeerde stoornis
Nu komt de kroon op het beleid van de overheid en zorgverzekeraars: er moet een te classificeren stoornis zijn – die vastligt in het ‘DSM-handboek’ – voordat de patiënt wordt verwezen naar wat nu de generalistische basis-ggz gaat heten.

De patiënt moet er dus eerst slechter aan toe zijn, de klachten moeten zijn doorontwikkeld. Anders gezegd: als het bekende kalf verdronken is dempt men de put. Met deze veranderingen gaat ook het eerstelijnspsychologisch gedachtengoed verloren. Het aloude medisch modeldenken, kenmerkend voor de specialistische, voorheen tweedelijnszorg, wordt in de eerstelijn geparachuteerd.

De specialistische grote instellingen moeten 20 procent van hun tijd verschuiven naar de voormalige eerste lijn. Dit betekent dat de eerstelijnspsychologen, die vooral succesvol zijn in kleine praktijken en samenwerken met een beperkt aantal huisartsen, worden gemarginaliseerd. Indien ze nog mee willen doen, moeten ze zich verenigen in grote zorggroepen. Alleen dan kunnen ze de druk van verzekeraars nog enigszins weerstaan.

Wat verloren gaat, is wat typisch is voor de eerstelijnspsychologie: niet denken in termen van diagnoses en stoornissen, maar in termen van gezondheid, zelfherstel, actief omgaan met stress, remoralisatie, mensen met serieuze problemen en een duidelijke hulpvraag helpen zichzelf beter te helpen, het helpen verbeteren van verstoorde relaties.

Preventieve hulp
Het succes van de Nederlandse eerstelijnspsychologische zorg is er mede aan te danken dat er geen specialistische diagnostiek en behandeling plaatsvinden. Dat komt doordat deze zorg gericht is op de hulpvraag van mensen die nog geen ernstige psychische stoornis hebben, maar wel lijdensdruk, en nu kortdurend worden geholpen op een gezonder spoor te komen. Het preventieve aandeel van deze hulp was en is groot. De belangstelling voor dit Nederlandse model vanuit landen als België, Duitsland, Engeland, Italië en de VS is groot.

De veranderingen in de ggz, die bedoeld zijn als bezuinigingen, zullen ertoe leiden dat de euro die in de eerstelijn werd uitgegeven, in de zak van de overheid blijft. Maar dat er een eindje verderop 10 euro uitgegeven moet worden om stoornissen te behandelen die kunnen ontstaan omdat preventieve hulp ontbreekt. Tevens kunnen de ziekenhuizen zich het beste maar vast gaan voorbereiden op een toename van de aantallen patiënten met onbegrepen lichamelijk klachten.

Veranderingen in de GGZ en in Psychologenpraktijk Rooseboom vanaf 2014

De financiering en inhoud van de GGZ verandert. De overheid heeft, in overleg met de zorgverzekeraars, kort gezegd het volgende bepaald:

Verzekerde zorg
Wanneer je klacht geclassificeerd kan worden als een psychische stoornis (bijvoorbeeld depressie, angststoornis) wordt behandeling daarvan deels vergoed door de zorgverzekeraar. Er geldt daarbij een eigen risico van minimaal € 360,00. Een onderbouwde verwijsbrief van de huisarts (inclusief een vermoeden van een DSM-stoornis) is noodzakelijk. Deze verzekerde zorg kan tegen vergoeding worden verleend onder strikte voorwaarden van overheid en zorgverzekeraars:  tarieven en duur (aantal minuten behandelingstijd) afhankelijk van het zorgzwaartepakket, beperkte behandelmethoden die vergoed worden en er dient informatie over jou aangeleverd te worden aan zorgverzekeraars en aan een landelijke database (DIS). Zorgverzekeraars oefenen invloed uit op de inhoud van de behandeling.

Onverzekerde zorg(OVP)
Wanneer je psychische klachten hebt die niet voldoen aan de criteria van een psychische stoornis (volgens de definitie van een internationaal classificatiesysteem, de DSM), zijn de kosten voor psychologische behandeling voor je eigen rekening.  Denk hierbij o.m. aan rouw (verwerking), burn-out, spanningsklachten, wat lichte depressieve- of angstklachten, identiteitsproblemen , werkproblemen en relatieproblemen. Je hebt geen verwijzing nodig van je huisarts. In dit geval hoeft er in 2014 geen diagnostische informatie geleverd te worden aan overheid en zorgverzekeraar.

Mijn  persoonlijke keuze en beleid voor 2014
Ik ben van mening dat deze wijzigingen in het zorgstelsel  van de GGZ tot onnodige medicalisering en stigmatisering leiden en de gezondheid van een mens schaden. Het plakken van labels op personen kan ook nadelig zijn voor bijvoorbeeld het aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsverzekering of andersoortige risicoverzekeringen. Ik hecht aan keuzevrijheid, privacy en flexibiliteit . Ik wil met jou werken vanuit mijn hart en deskundigheid én ik wil bureaucratie voorkomen. Ik wil jou  persoonlijk maatwerk bieden en ik geloof in  jouw groeimogelijkheden.  Ik bied op mijn praktijk als gekwalificeerd psycholoog therapie/begeleiding aan en maak daarbij gebruik van diverse effectieve behandelmethoden. Als cliënt sta jij bij mij centraal; ik stem de inzet van een methode af op jouw hulpvraag. Privacy en persoonlijk maatwerk zijn gegarandeerd.

Wat betekent dit in mijn praktijk vanaf 2014?
1. Ik werk al jarenlang contractvrij. Ook in 2014 blijf ik contractvrij dezelfde therapie, dezelfde kwaliteit en dezelfde effectieve behandelmethoden aanbieden. Ook in 2014 stel ik jou als cliënt met jouw hulpvraag centraal en niet jouw diagnose op de DSM en ook niet de door overheid en zorgverzekeraars voorgeschreven behandelmethoden.
2. In 2014 heb je voor begeleiding in mijn praktijk geen verwijzing nodig van een huisarts. Ik bied continuïteit aan doordat ik niet hoef terug te verwijzen naar de huisarts:  jouw verhaal bij één vertrouwd gezicht.
3. Verder wil ik je graag bij allerlei soorten psychische klachten kunnen begeleiden (zwaar of licht) op een manier, die bij jou past, die jij nodig hebt, die effectief is en waarbij jij ook inspraak hebt in de duur, het doel en de frequentie van de begeleiding.
4. Er is bij mij geen verplichte diagnose voorafgaand aan de start van de behandeling, waardoor ik ook volledig je privacy kan waarborgen; informatie over jou als cliënt is bij mij privé en valt onder mijn beroepsgeheim als psycholoog.
5. Er is volledige vrijheid aan de keuze in behandelmethoden, de duur en de frequentie van onze contacten.

Naast genoemde voordelen voor jou, betekent dit wel dat de door mij geboden begeleiding niet in het basispakket zit en dus niet  vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Je zult de kosten dus zelf moeten dragen. Ik stel hier tegenover dat je het eigen risico aan € 360,– dat je minimaal kwijt bent aan de verzekerde zorg (met uitzondering van de huisarts, kraamzorg en kosten uit het aanvullende pakket), ook kunt gebruiken voor mijn begeleiding.

Mogelijkheden tot tegemoetkoming in de kosten
Bovendien zijn er nog diverse mogelijkheden om tegemoetkoming in de kosten van de therapie te krijgen. Ik noem de volgende:

Werkgevers: menig werkgever is bereid een deel van de kosten van je therapie te betalen UWV: soms is het mogelijk, bijvoorbeeld als je in de ziektewet zit, om (een deel van) de consulten vergoed te krijgen door het UWV.
Aanvullende verzekering: bij sommige zorgverzekeraars komt een deel van mijn behandelmethoden nog wel voor vergoeding in aanmerking (in sommige aanvullende verzekeringen wordt het aangemerkt als alternatieve geneeswijze).
Gemeente: zit je in een uitkeringsituatie, dan kan je een aanvraag doen bij de gemeente voor een tegemoetkoming in de kosten.
Speciale fondsen: er zijn aparte hulp- of noodfondsen, van waaruit soms een therapietraject kan worden bekostigd, bijv. welzijnsorganisaties (zoals Humanitas)
Aftrekbaarheid van de belasting: bij zakelijke coaching is uiteraard de in rekening gebrachte BTW aftrekbaar, zijn coachingskosten vaak ook aftrekbaar en als particulier kun je ook de mogelijkheden voor aftrek van buitengewone lasten onderzoeken

Tot slot
Verschillende factoren kunnen voor jou van belang zijn: kosten, keuzevrijheid, privacy, administratieve belasting, etc. Een ieder heeft zijn/haar behoeften en voorkeuren.

Ik wil graag maatwerk bieden en aansluiten bij jou als cliënt.[1]

Je kunt altijd indien er vragen zijn contact opnemen, liefst via het contactformulier van mijn website.

Wil je meer lezen raadpleeg dan de volgende websites:
– http://www.invoeringbasisggz.nl.
– http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/geestelijke-gezondheidszorg/vraag-en-antwoord/wat-zijn-de-veranderingen-in-de-zorg-op-1-januari-2014.html